W 2020 roku ponad 11 tysięcy dzieci zostało przesłuchanych jako świadkowie lub osoby pokrzywdzone w sprawach o znęcanie się lub wykorzystywanie seksualne. Dla dzieci biorących udział w procedurach sądowych to może być początek drogi do odzyskania równowagi lub trauma. Wszystko zależy od tego, jak będą wyglądały ich kontakty z wymiarem sprawiedliwości. Prawo w Polsce zapewnia szczególną ochronę dzieci w takich sytuacjach, ale przepisy często są stosowane bez należytej troski o dobro dziecka albo nie są stosowane wcale. Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę rozpoczyna kampanię społeczną „Wysoki sądzie, zobacz mnie” skierowaną do reprezentantów zawodów prawnych. To właśnie oni mogą pomóc dzieciom przejść przez stresujące sytuacje w bezpieczny sposób, z zachowaniem poczucia godności i podmiotowości. 

O przestępstwach znęcania się i wykorzystywania seksualnego prawnicy mawiają, że dochodzi do nich w cztery oczy lub w czterech ścianach. Pokrzywdzone tymi czynami dzieci często są jedynymi osobami, których zeznania mogą doprowadzić do skazania sprawcy. Czasami to, co mają do powiedzenia, z różnych powodów jest trudne do przyjęcia dla przesłuchujących je osób, a wiarygodność dziecięcych zeznań zostaje pod byle pretekstem podważona. Wszystkie te okoliczności sprawiają, że nasz kodeks karny otacza dzieci uczestniczące w procedurach sądowych szczególną ochroną. 

Wg ostatnich badań, jedynie w 62% przesłuchań wzięli udział kuratorzy procesowi, czyli prawni reprezentanci przesłuchiwanego dziecka, którzy podczas przesłuchania dbają o respektowanie jego praw. To absolutnie niedopuszczalne nie tylko ze względów formalnych, lecz przede wszystkim z uwagi na to, że może źle wpłynąć na poczucie bezpieczeństwa i dobrostan dziecka. Podobnie jak fakt, że w 35% spraw dziecko musiało podpisać protokół ze swoich zeznań. To, co w przypadku dorosłego świadka jest formalnością, u dziecka może doprowadzić do powstania traumy i wtórnej wiktymizacji. Dziecko często nie rozumie, czemu takie działanie ma służyć, co oznacza i jakie będą jego konsekwencje, nie mówiąc już o tym, że zobaczenie spisanej relacji z dramatycznych wydarzeń, które były jego udziałem, jest z pewnością bardzo bolesne. 

Dobre prawo to bardzo dużo, ale nie dość dużo. Wszystko zależy od tego, czy stosujący je ludzie oraz instytucje mają na względzie najlepszy interes dziecka. Skrzywdzonego człowieka, który musi opowiedzieć obcym osobom, co go spotkało. Doświadczenie naszej Fundacji, wyniki badań i historie konkretnych dzieci wskazują, że bardzo często tak nie jest. Celem naszej kampanii „Wysoki Sądzie zobacz mnie” jest wsparcie sędziów, prokuratorów, kuratorów procesowych i wszystkich osób, od których zależy los dzieci stających przed wymiarem sprawiedliwości. Chcemy przypomnieć profesjonalistom, jak wiele zależy od nich, oraz że zawsze znajdą merytoryczne wsparcie w naszej Fundacji. 

Hasło: „Wysoki sądzie, zobacz mnie” to wezwanie do tego, aby na każdym etapie postępowania brać pod uwagę nie tylko dobro prowadzonych czynności, lecz także dobro i najlepiej pojęty dziecka. W tej, my dorośli mamy obowiązek potraktować je z uwagą, troską i szacunkiem. To, co wydarzy się przy okazji przesłuchania, może bardzo długo rzutować na stan dziecka, w pozytywny lub negatywny sposób. Właśnie o tym jest nasza kampania – oraz o tym, że chcemy i będziemy wspierać prawników w ich zadaniach.     ostatniej dziedzinie wiele jest jeszcze do poprawienia. W przygotowanym przez nas spocie dziewczynka obawia się, że podczas przesłuchania nie zostanie usłyszana, zrozumiana, że nikt jej nie uwierzy. Dzieci mają prawo się bać.

Plakaty można samodzielnie pobrać i wydrukować pod linkiem:

Pobierz

Pobierz

Fundacja wspiera także rodziców dzieci pokrzywdzonych przestępstwem, między innymi prowadząc w każdy piątek w godzinach 12-15 dyżur prawny pod numerem telefonu 800 100 100. Oto kilka najważniejszych spraw, o których powinien pamiętać rodzic dziecka poniżej 15. r.ż., które będzie zeznawało jako świadek w sprawach o znęcanie się lub wykorzystywanie seksualne.

Rodzicu!

  1. Twoje dziecko, jeśli jest pokrzywdzonym lub świadkiem przestępstwa ma prawo być przesłuchane w specjalnym pokoju przesłuchań przez sędziego w obecności psychologa.
  2. Kiedy otrzymujesz wezwanie na przesłuchanie w imieniu dziecka upewnij się, że przesłuchanie odbywa się w trybie art. 185 a, b i d kpk.
  3. Masz prawo się nie zgodzić na przesłuchanie, jeśli odbywa się w na sali sądowej, w prokuraturze na policji i nie jest nagrywane, a prowadzi je prokurator lub policjant.
  4. Masz prawo złożyć wniosek o przesłuchanie Twojego dziecka w przyjaznym trybie – WZÓR.
  5. Skorzystaj warz ze swoim dzieckiem z programu przygotowania dziecka do przesłuchania prowadzonego w Centrach Pomocy Dziecku w Warszawie, Białymstoku, Gdańsku, Gogowie i Starogardzie Gdańskim. Więcej informacji TUTAJ .

Kampania powstała w ramach projektu Wymiar Sprawiedliwości Przyjazny Dziecku, z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, finansowanego z Funduszy EOG.